اکنون بعد از 10 سال که از نخست وزیری بلر میگذرد او را در انگلیس «سگ دستآموز آمریکا» مینامند.
بلر سیاستمدار بدون مهارتی نیست اما قربانی جنگ عراق و تصورش از رییس جمهوری شد که فکر میکرد از خطاهای گذشتهاش درس میگیرد و مسیر سیاستهایش را دگرگون میکند.
او هفته گذشته در اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سخنرانی کرد که نوعی نطق خداحافظی با رهبران جهان بود. این سخنرانی اما فقط سخنرانی خداحافظی نبود و نکاتی داشت که برای قضاوت درباره بلر باید آن را در نظر داشت.
او در این سخنرانی از ارزشهای وابستگی جهانی سخن گفت که در قرن 21 و برای بقای جهان امری ضروری است. این سخنرانی را میتوان نوعی اعلام استقلال بلر از بوش توصیف کرد.
این سخنان اما نمیتواند تاثیر چندانی بر اعتبار جهانی بلر بگذارد و زمان برای این کار گذشته است.
وقتی تابستان آینده بلر دفتر نخستوزیری را ترک کند همه میراث سیاسیاش در یک کلمه خلاصه میشود: عراق. اما او در اجلاس داووس پیشنهاداتی داد که اکثر آن با سیاستهای کنونی آمریکا متفاوت است.
او برای تقویت شورای امنیت سازمان ملل پیشنهاد کرد که آلمان، ژاپن، برزیل و هند و شاید یک کشور آفریقایی مسلمان به این شورا اضافه شوند. پیشنهاد دیگر بلر ادغام کردن نهادهای بینالمللی بود تا این نهادها در هر کشور با یک صدا سخن بگویند و فعالیت کنند.
برای این منظور بلر توصیه کرد که بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول با هم ادغام شوند و گروه هشت کشور صنعتی جهان، قدرت های نوظهور در عرصه جهانی همچون هند و چین را در بر بگیرد.
نخست وزیر انگلیس در این سخنرانی گفت که جهان به چندجانبه گرایی احتیاج دارد که قدرتمند باشد تا در مواردی همچون فاجعه دارفور یا پیمانهای آب و هوایی وارد عمل شود و کارساز باشد.
پرسشی که بعد از شنیدن این سخنرانی به ذهن هر شنوندهای میرسد این است که چگونه این مرد که چنین آتشین به برنامههای چند جانبه برای جهان اعتقاد دارد در برابر یکجانبه گرا ترین دولت در تاریخ مدرن آمریکا چنین سر تعظیم فرو آورده است.
حامیان بلر میگویند که بعد از 11 سپتامبر او چاره و جایگزین دیگری به غیر از همپیمانی با آمریکا نداشته است.
او در ابتدا سعی در تغییر نظر دولت بوش در جنگ عراق و دیگر برنامههایش درباره خاورمیانه داشته اما بعد از ناکامی در این راه با او همراه شده است.
بلر در داووس و در پاسخ به سئوالی گفت، سخنان زیبای غرب درباره دمکراسی و آزادی هیچ فایدهای نخواهد داشت اگر عدالت با این سخنان همراه نباشد.
وضعیت سیاسی خود بلر هم تابع همین گفته است. او آخرین نومحافظهکار انگلیسی است که ارزشهای خود را قربانی کرده تا خوشایند رییس جمهور آمریکا باشد.
دیلی استار / 2 فوریه